Στο ευρύτερο επίπεδο, όμως, τι μπορούν να κάνουν τα ελληνικά Logistics; Μπορούν να προσελκύσουν φορτία, που διερχόμενα μέσω της Ελλάδος, θα μειώσουν το έλλειμμα ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών χωρίς τη μεταβολή των καταναλωτικών συνηθειών του πληθυσμού μας. Καλείται, λοιπόν, η ελληνική οικονομία να αξιοποιήσει και να επενδύσει σε πύλες και πόρους.

Υφιστάμενη κατάσταση

Σήμερα στην Ελλάδα η βραδεία χωροταξική αναθεώρηση που οφείλεται στη λειτουργία Logistics σε μη επικαιροποιημένα πλαίσια, η μεγάλη χωρική διασπορά των επιχειρήσεων αυτών η οποία γίνεται χωρίς σχεδιασμό και οργάνωση, επιφέρει αναποτελεσματικότητα, μείωση ανταγωνιστικότητας όλων των ελληνικών εμπορικών και εξαγωγικών επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές και σαφώς περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Βιώσιμη Ανάπτυξη και Αειφόρος Κινητικότητα

Στην κρίση αυτή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναβαθμίζει τα Logistics, δηλαδή διακρίνει την εφοδιαστική αλυσίδα κατά Commission (COM (2006) 79 & COM (2006) 336) σε τομείς:

- διαχείριση πρώτων υλών και προϊόντων στο χώρο παραγωγής

- μεταφορά εμπορευμάτων

- διαμεταφορά εμπορευμάτων

- εισαγωγή σε αποθήκη, αποθήκευση και εργασίες σε χερσαίο τερματικό σταθμό

Αναδεικνύεται, λοιπόν, ρητά για πρώτη φορά η δυνατότητα συνεισφοράς της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Logistics) στη βιώσιμη ανάπτυξη και αειφόρο κινητικότητα, που αποτελεί πλέον τον κρισιμότερο ίσως άξονα, για τη διαμόρφωση των αναπτυξιακών μοντέλων του μέλλοντος.

Από τις 4 αυτές δραστηριότητες η διαμεταφορά είναι ο κρίκος της εφοδιαστικής αλυσίδας που κατανέμει τα φορτία στα πιο κατάλληλα μέσα, οργανώνοντας έτσι τη μεταφορική διαδικασία. Πρόκειται για το κέντρο ελέγχου της μεταφοράς με ακτινικό δίκτυο.

Στη διατροπική μεταφορά, η μεταφορά ολοκληρώνεται με τουλάχιστον δύο μέσα και χωρίς να αλλάξει η μεγαλομονάδα της συσκευασίας. Πρόκειται, δηλαδή για υπηρεσία πάνω στη ροή, χωρίς μεταφόρτωση.

Αντίθετα στη συνδυασμένη μεταφορά, δεν αποκλείεται η παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας και ανακατανομής των φορτίων, χρησιμοποιώντας όμως και πάλι τουλάχιστον δύο διαφορετικά μέσα μεταφοράς.

Οι παράμετροι προώθησης, κατανομής και επιλογής του κατάλληλου φυσικού μέσου μεταφοράς αφορούν:

· Υποδομές

· Εκσυγχρονισμός

· Κεντρική Πολιτική

Στην Ελλάδα η διατροπικότητα βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, κύρια λόγω έλλειψης υποδομών.

Υποδομές

Εμπορευματικά κέντρα

Ορθολογικά η οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας γίνεται με τα Εμπορευματικά Κέντρα

Κατασκευάζονται Εξειδικευμένες υποδομές της εφοδιαστικής, οι οποίες εμπίπτουν κατ’ εξοχήν στον τομέα αρμοδιότητας της δημόσιας σφαίρας και συνδέουν δικτυακά τα κομβικά σημεία

Επίσης, εξυγιαίνουν τις αστικές περιοχές από πλευράς οχημάτων και ταχυτήτων των οδών αλλά και από πλευράς απομάκρυνσης οχλουσών δραστηριοτήτων.

Αντίθετα οι αποθηκευτικές εγκαταστάσεις η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι ιδιωτικού χαρακτήρα βρίσκονται διάσπαρτες στο χώρο, συχνά με άναρχο τρόπο

Μόνιμη Επιτροπή Logistics

Σε θέματα στρατηγικής, η Μόνιμη Επιτροπή Logistics του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων προσπαθεί να

Στρατηγικής οργάνωσης του χώρου που ξεκίνησε εδώ, στον ίδιο χώρο στο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρίας Logistics και τα συμπεράσματά παρουσιάζονται και πάλι εδώ.

Αλληλοεξαρτώμενα επίπεδα συστήματος εφοδιαστικής

Κάθε σύστημα εφοδιαστικής αποτελείται από 2 αλληλοεξαρτώμενα επίπεδα

Α. το επίπεδο του δικτύου υποδομής για τα οποία εκπονήθηκε Masterplan για τις εξειδικευμένες Υποδομές

Β. το επίπεδο οργάνωσης, λειτουργίας και οι πόροι της εφοδιαστικής (μεταφορικά μέσα, ανθρώπινο δυναμικό, τεχνολογία και εξοπλισμός πάσης φύσεως, κεφάλαια κλπ). Στο επίπεδο αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη οι προτάσεις εκσυγχρονισμού των εμπορευματικών μεταφορών

Επίπεδο Οργάνωσης και Λειτουργίας

Στο Επίπεδο οργάνωσης και λειτουργίας έχουμε :

1. Τομείς αρμοδιότητας και ευθύνης των επιχειρήσεων, όπως στρατηγικές και επιχειρησιακές επιλογές μιας εφοδιαστικής αλυσίδας.

2. Τομείς συνεισφοράς της Πολιτείας, η οποία θέτει το θεσμικό πλαίσιο κανόνων λειτουργίας. Σήμερα, αναγνωρίζει μόνο τη «φυσική» μεταφορά, ενώ η εφοδιαστική αλυσίδα είναι δυσδιάκριτη έως ανύπαρκτη στην ελληνική νομοθεσία. Επίσης, κατασκευάζει Εξειδικευμένες υποδομές οι οποίες καθορίζονται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή τις αναθέσεις μεγάλων έργων

Masterplan Εξειδικευμένων Υποδομών

Στοιχειολογώντας τα συμπεράσματα του πορίσματος διακρίνουμε θετικές απόψεις για τον κλάδο όπως:

Οργάνωση Εθνικού Δικτύου Εμπορευματικών Κέντρων

Ένταξη Διαμεταφορέων Ελαιώνα στο Εμπορευματικό Κέντρο του Θριασίου

Δικτυακή Ανάπτυξη υπηρεσιών Εφοδιαστικής Αλυσίδας

Ιεραρχημένο Εθνικό Δίκτυο για τα Εμπορευματικά Κέντρα

Προτεραιότητα θα δίδεται στα Εμπορευματικά Κέντρα και στα Κέντρα Διαμεταφοράς- Διατροπικής ανακατεύθυνσης συνδυασμένης μεταφοράς για την διατήρηση υψηλής ταχύτητας του δικτύου.

Ένταξη του Εθνικού δικτύου στο διεθνές φυσικό διαδίκτυο

Το δίκτυο πρέπει να οργανωθεί ώστε να εξυπηρετεί και να αναπτύσσει πρώτιστα την περιφερειακή εσωτερική αγορά με παράλληλη δυνατότητα εξυπηρέτησης διαμετακομιστικών ροών.

Επίσης γίνεται αναφορά σε θέματα προσβασιμότητας, προβλημάτων στην αλλαγή του μέσου, ύπαρξης μηχανολογικού εξοπλισμού διαχείρισης φορτίων, αυτοματοποίηση και φυσικά εφαρμογής των όρων ασφάλειας

Εκσυγχρονισμός

Οι παράμετροι Εκσυγχρονισμού που θα μπορούσαν να είναι και προτάσεις προς αξιοποίηση για τη νέα κυβέρνηση αφορούν κύρια τον εναρμονισμό όλων των διοικητικών διαδικασιών με τις αντίστοιχες ανάγκες του παγκόσμιου εμπορίου. Η υποστηρικτική διαδικασία των Logistics πρέπει μην αντιμετωπίζει προβλήματα στην ήδη απελευθερωμένη παγκόσμια αγορά.

Οι βασικοί εκσυγχρονιστικοί παράμετροι είναι:

Þ Θεσμική Οργάνωση Εμπορευματικής Μεταφοράς

Þ Χωροταξική οργάνωση

Þ Νομική Ομοιογένεια

Þ Εκπαίδευση προσωπικού

Θεσμική Οργάνωση της Εμπορευματικής Μεταφοράς

Για τη θεσμική οργάνωση της εμπορευματικής μεταφοράς οι προτάσεις είναι οι ακόλουθες:

Νόμος πλαίσιο για την εφοδιαστική αλυσίδα

με ένταξή τους σε έναν φορέα και αδειοδότηση κάθε δραστηριότητας με μητρώο και πιστοποιημένα στελέχη.

Αδειοδότηση ως επάγγελμα, Πιστοποίηση επιχειρήσεων και διοικητικός έλεγχος μέσω εκπαιδευτικής επάρκειας

Χωροταξική οργάνωση

Για τη χωροταξική οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας οι παράμετροι ευελιξίας καθορίζονται από τα πιο κάτω:

Επίσπευση δημιουργίας Εμπορευματικών Κέντρων σύμφωνα με το Masterplan

Σημειακή χωροταξία σε κόμβους και σύνδεση με τη βιομηχανία

Λειτουργική ενοποίηση με το δίκτυο εμπορευματικών κέντρων.

Ένταξη των διαμεταφορέων Cross-Docking, στα εμπορευματικά κέντρα

Αδειοδότηση έργου ως χονδρεμπορικό αντί των λοιπών χρήσεων με παράλληλη αύξηση του ύψος αποθηκών

Νομική Ομοιογένεια

Η νομική ομοιογένεια είναι απαραίτητη για να αντιμετωπίζεται ενιαία κάθε εθνική-ευρωπαϊκή, διεθνής καθώς και συνδυασμένη μεταφορά. Απαραίτητες οι μεταβολές στα εξής:

Κοινό νομικό πλαίσιο για εσωτερικό και εξωτερικό.

Όροι αστικής ευθύνης CMR και στις εθνικές μεταφορές.

Ενιαίο έντυπο μεταφοράς, για όλα τα μέσα και κάθε είδος μεταφοράς.

Δυνατότητα έναρξης αντιπροσώπου στην Ελλάδα αλλοδαπών ευρωπαϊκών εταιριών

Το εμπόρευμα εκτελωνίζεται, γίνεται ελληνικό κι έπειτα ταξιδεύει ελεύθερα σε όλη την Ευρώπη. Έτσι δημιουργείται τελωνειακή επιχειρηματικότητα με παράλληλα έσοδα και του δημοσίου

Συμβατότητα διοικητικού μηχανισμού με paperless trade.

N 3446/2008 (Ευθύνη Φόρτωσης)

Προσαρμογή στις διεθνείς πρακτικές απόδοσης ευθυνών και φόρτωσης και μεταφοράς, διότι σήμερα Ζητείται ευθύνη από μη εκπαιδευμένους.

ADR, RID, IMO

Διευκόλυνση Outsourcing

Εκπαίδευση προσωπικού

Η εκπαίδευση του προσωπικού σε όλες τις βαθμίδες βοηθά στην αρμονική λειτουργία της επιχείρησης, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της διοίκησης για αξιόπιστη εμπορευματική μεταφορά. Αναλυτικά προτείνονται:

Αδειοδότηση επιχειρήσεων βάσει επαγγελματικών δικαιωμάτων που θα οδηγεί στην πιστοποίηση των επιχειρήσεων εφοδιαστικής αλυσίδας.

Παράλληλα, δημιουργείται λειτουργικός οδηγός εκπαίδευσης και στελέχωσης μιας επιχείρησης εφοδιαστικής αλυσίδας ανά τομέα δραστηριοποίησης και αντίστοιχων ειδικών εκπαιδευτικών τμημάτων για τις νέες καινοτόμες ειδικότητες που απαιτούνται για τα εμπορευματικά κέντρα

Συνεχείς επιμορφώσεις, και απομάκρυνση από την έννοια των ανειδίκευτων.

Δημιουργία φορέων εκπαίδευσης ασφαλούς φόρτωσης για τους μεταφορείς, εργάτες, χειριστές, φορτωτές και διαμεταφορείς για την ορθή απόδοση ποινικής και αστικής ευθύνης.

Δίπλωμα ασφαλούς φόρτωσης για τους οδηγούς και τους υπευθύνους φόρτωσης

Κεντρική Πολιτική

Ευρωπαϊκή Πολιτική

Η Ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών καθορίζεται από τη Λευκή Βίβλο και τις ακόλουθες οδηγίες βιώσιμης κινητικότητα, ανάπτυξης και ασφάλειας μεταφορών (COM (2006) 79 & COM (2006) 336) όπως ήδη αναφέρθηκαν. Επίσης οι ενδιάμεσες αξιολογήσεις της πορείας εφαρμογής της Λευκής Βίβλου COM (2006) 314 δίδουν το βαθμό ωρίμανσης και σύνδεσης της εφοδιαστικής και της πολιτικής των μεταφορών.

Αναφέρω συγκεκριμένα:

«Την περίοδο που διανύουμε οι διεθνείς χερσαίες μεταφορές είναι απελευθερωμένες. Οι ενδομεταφορά, αντίθετα, δηλαδή η μεταφορά εμπορευμάτων μέσα σε μια χώρα από μεταφορέα άλλης χώρας, θα ανοίξει σε όλα τα νέα κράτη μέλη το αργότερο ως το 2009. Επίσης, η κυριαρχία των μικρών επιχειρήσεων και ο αντίκτυπος των πολύ διαφορετικών επιπέδων φορολόγησης στον ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών μελών είναι σημαντικοί παράγοντες που θα επηρεάσουν τη μελλοντική ανάπτυξη.»

Ήδη η σιδηροδρομική μεταφορά έχει ανοίξει, το ίδιο και η αεροπορική. Απομένει η οδική ενδοδιαμεταφορά που θα ακολουθήσει, καθώς επίσης και η εναρμόνιση στη φορολόγηση.

Επίσης, η ευρωπαϊκή πολιτική πράσινων μεταφορών κατευθύνεται στρατηγικά στη μετατόπιση των εμπορευματικών ροών από το οδικό στο σιδηροδρομικό δίκτυο και από το αεροπορικό στο ναυτιλιακό.

Ελληνική Εξωτερική Πολιτική

Η ελληνική εξωτερική πολιτική οφείλει να διεκδικήσει το ρόλο της στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο, στις χώρες του Πόντου και στις πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες. Η διεκδίκηση μπορεί να γίνει από την κλασσική εμπορική καθώς και την ενεργειακή διπλωματία. Οι περιοχές αυτές έχουν ανάγκη εξεύρεσης θαλασσίων διόδων και δε θα δυσκολευτούμε να επιτύχουμε συμφωνίες σε μικρότερων αποστάσεων και λιγότερο δαπανηρά ευρασιατικά δρομολόγια.

Ελληνική Εσωτερική πολιτική

Χρειάζεται κοινή κυβερνητική γραμμή αξιοποίησης των πόρων της εφοδιαστικής, δημιουργίας εξειδικευμένων υποδομών και οργάνωσης του εσωτερικού συστήματος μεταφορών, εκπαίδευσης και φορολογίας στην κατεύθυνση κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής.

Οργάνωση των διαθέσιμων πόρων

Οι ήδη υφιστάμενοι πόροι του συστήματος πρέπει να οργανωθούν και να γίνουν αποδοτικότεροι. Οι λιμένες (ΟΛΠ) δε λειτουργούν γιατί υπάρχουν συνδικαλιστικές αγκυλώσεις. Έχουμε προ των πυλών μια νέα σύμβαση με επιπλέον εκχώρηση υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας στην COSCO. Αντίστοιχα στη Θεσσαλονίκη ναυάγησε ο διαγωνισμός του ΟΛΘ. Στα Εμπορευματικά Κέντρα έχουμε το έκπτωτο Θριάσιο με τη διαμεταφορά Cross-Docking να παραμένει άστεγη σε χώρους προσωρινά νόμιμους και υγειονομικά ακατάλληλους. Το στρατόπεδο Γκόνου κρίνεται υπερδιαστασιολογημένο και για λόγους βιωσιμότητας του έργου προβλέπεται να λειτουργήσει με εμπορικό κέντρο.

Κινήσεις νέας κυβέρνησης

Είναι ώριμο πια με την αναδιάρθρωση των Υπουργείων να θεσπιστεί πλαίσιο νόμου για την εφοδιαστική αλυσίδα με ιδιαίτερη βαρύτητα στα 3PL ως βασικός πόλος προσέλκυσης διερχόμενων εμπορευματικών ροών. Η κυβέρνηση έχει Masterplan, έχει γενικό και βιομηχανικό χωροταξικό σχεδιασμό, έχει εισηγήσεις των υπηρεσιακών παραγόντων του Οργανισμού της Αθήνας (ΟΡΣΑ) για το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής. Πρέπει να Επισπεύσει την κατασκευή των Εμπορευματικών Κέντρων και τη δικτύωσής τους. Για να έχει αποφασιστικό ρόλο στην κατασκευή των Εμπορευματικών Κέντρων πρέπει το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων να διεκδικήσει τη θέση του επί της χωροθέτησης εξειδικευμένων υποδομών εφοδιαστικής από την αρμόδια διεύθυνση Περιβάλλοντος. Η πολυετής καθυστέρηση σημαίνει αρχικά ανοργάνωτο κράτος και ίσως ανικανότητα, ανεπάρκεια, ή είναι χρονικά ανώριμο να εφαρμοστούν οι νέες κατευθύνσεις. Σε κάθε περίπτωση, όμως, πρέπει να αποφευχθεί η κρατική εμπλοκή μέσω του πιο χρεωμένο φορέα του δημοσίου (ΟΣΕ) που ανέλαβε ως επισπεύδων για τα Εμπορευματικά Κέντρα, μέσω της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας που δεν ελευθερώνει το φορέα να αναπτυχθεί.

Παράλληλα, η εστίαση των μεταβολών στα 3PL και 4PL πρόκειται να εξυγιάνει άμεσα τις βεβαρημένες περιοχές του μητροπολιτικού κέντρου και να δώσει λύση στο θέμα των μεταφορικών επιχειρήσεων του Ελαιώνα, του μοναδικού κόμβου εμπορευματικής εξυπηρέτησης τρίτων στη χώρα.